Gluten, buğday, arpa ve çavdarda bulunan doğal bir proteindir. Birçok kişi için zararsız olsa da çölyak hastalığında bu madde bağışıklık sistemi tarafından yabancı olarak algılanır ve ince bağırsakta hasara yol açar. Sonuç olarak besinlerin emilimi zayıflar ve zamanla çeşitli sağlık sorunları gelişebilir.
Çölyak hastalarının sık karşılaştığı belirtiler arasında karın ağrısı, ishal, kusma, karın şişliği, iştahsızlık, kas güçsüzlüğü, demir eksikliği, kilo kaybı ve yorgunluk bulunur. Uzman hekimler kan testleri ve biyopsiyle teşhisi koyabilir. Doğru tanı ve uzman takibiyle çölyak hastaları sağlıklı bir yaşam sürdürebilir.
Güncel tedavi yaklaşımı olarak ifade edilen temel gerçek, tedavinin ömür boyu sürmesi ve glutensiz diyetinin uygulanmasıdır. Hastaların buğday, arpa ve çavdardan yapılan ürünlerden uzak durması gerekir; irmik, bulgur, kuskus, erişte, ekmek, makarna, kahvaltılık gevrekler ve benzeri fırın ürünleri kesinlikle kaçınılmalıdır.
Glutensiz diyetle birlikte güvenle tüketilebilecek besinler arasında et, süt, sebze, meyve, kuru baklagiller, mısır, patates, pirinç, soya fasulyesi, kinoa ve kara buğday gibi ürünler yer alır. Bazı çölyaklılar için yulaf sınırlı miktarda uygun olabilir; fakat dikkat edilmesi gereken noktalar vardır: yulafın saf olduğundan ve çapraz bulaş riskinin olmadığından emin olunmalıdır. Etiketinde glutensiz ibaresi bulunan ürünler tercih edilmelidir.
Çapraz bulaş riski, özellikle toplu beslenme ve mutfaklarda büyük önem taşır. Gluten içeren ürünlerle temas eden ekipman ve tezgahların uygun şekilde temizlenmemesi durumunda bulaşma yaşanabilir. Ayrıca ilaçlar, besin destekleri, kozmetik ürünler, diş macunları, ruj, posta pulları ve gargara gibi pek çok üründe gluten bulunabilir. Bu nedenle tüm satın alımlarda etiket bilgileri dikkatle kontrol edilmelidir.
Çölyaklılar için günlük beslenme planı şu şekilde çeşitlendirilmiştir: Kahvaltıda açık çay, mısır ekmeği, beyaz peynir, haşlanmış yumurta, zeytin ve mevsim sebzeleri; Kuşlukta mevsim meyvesi ve çiğ kuruyemiş; Öğlede havuçlu kuru fasulye, şehriyesiz pirinç pilavı, yoğurt ve mevsim salatası; İkindi süt ve leblebi; Akşam ızgara balık, kara buğday, haşlanmış mevsim sebzesi ve mevsim salatası.
News
